گزارش جلسه دفاع رساله سرکار خانم پوران خدادادی

به حول و قوه الهی جلسه دفاع رساله سرکار خانم پوران خدادادی، مقطع دکتری، رشته مدرسی معارف اسلامی گرایش تاریخ و تمدن اسلامی ۳۰ بهمن ۱۴۰۰ ساعت ۱۴:۳۰ در دانشگاه معارف اسلامی برگزار گردید.

موضوع رساله: استحکام خانواده در سیره معصومان علیهم‌السلام و آثار فرهنگی و تمدنی آن.
استاد راهنما: حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر محمد جواد واعظی و جناب آقای دکتر سید ضیاء‌الدین میرمحمدی.
اساتید داور: جناب آقای دکتر محمدحسین دانشکیا، جناب آقای دکتر محمدجواد فلاح، سرکار خانم دکتر زهرا روح‌اللهی امیری.
جلسه دفاع، پس از قرائت چند آیه از کلام‌الله مجید و اعلام برنامه توسط استاد محترم راهنما شروع و سپس دانشجو به ارائه گزارشی از رساله و انجام اصلاحات درخواستی اساتید محترم داوران در جلسه پیش‌دفاع پرداخت.
در ادامه داوران محترم به نقد رساله پرداخته و نظرات خودشان را مطرح نمودند و بعد دانشجو و اساتید محترم راهنما و مشاور به نقد داوران پاسخ داده و یا برخی را پذیرفتند تا اصلاح شود. سپس اساتید به جهت ارزشیابی رساله به شور نشسته و نمره را مشخص نمودند. به بعد از آن صورتجلسه توسط استاد محترم راهنما قرائت و در آخر سوگندنامه توسط دانشجو خوانده شد.

چکیده رساله
رکود تمدنی جهان اسلام در مواجهه با فرهنگ غرب رکودی فرهنگی است، که همه حوزه‌های تمدنی جهان اسلام من جمله کانون خانواده را در برگرفته است. مبتنی بر نگاه تمدن‌گرایی تنها راه برون رفت از این رکود تمدنی حاکم بر جوامع اسلامی، رجوع به منابع دینی، استخراج، دستیابی و استنباط فرهنگ دینی مبتنی بر منابع دینی با هدف جایگزین کردن این فرهنگ به جای فرهنگ غربی است. سیره پژوهی به عنوان یکی از منابع دینی، به دلیل برخورداری معصومان(ع) از دانش وحیانی، مصونیت آنها از خطا و مرجعیتِ نقش الگویی آنها در آموزه‌های دینی، به عنوان عاملی اثرگذار بر بخش‌های گوناگون تمدن من جمله سبک زندگی، بخشی از فرایند تمدن‌سازی و راه‌حل برون رفت از مشکلات تمدنی جهان اسلام است. به علت اهمیت خانواده به عنوان کوچک‌ترین نهاد تمدنی، به دلیل تأثیرش بر دیگر حوزه‌های تمدنی؛ پژوهش پیش‌رو با هدف برون رفت خانواده از بحران تمدنی و به استحکام رساندن خانواده دینی، سعی در ارائه مبانی و عوامل استحکام خانواده در سیره معصومان(ع) نموده است. احصاء نظرات مختلف متفکرین دینی و غیر دینی راجع به استحکام خانواده و تبیین عدم کارایی آنها برای به استحکام رساندن خانواده دینی، تأکیدی دیگر بر اهمیت رجوع به سیره معصومان(ع) در حل مشکلات خانواده دینی است. پس از تحلیل محتوای کیفی روایات مربوطه آنچه به دست آمد اینکه؛ حاکم شدن نظام معنایی دینی برگرفته از سیره معصومان(ع) (نظامی مشتمل بر معرفت‌ها، ارزش‌ها و رفتارهای دینی) در خانواده با ایجاد وحدت معرفتی، ارزشی و رفتاری خانواده موجب استحکام آن می‌شود و خانواده مستحکم زیربنای مهمی در استحکام فرهنگی و تمدنی خواهد بود. از نتایج این نظام معنایی در جامعه؛ تأثیرات فرهنگی چون؛ حاکمیت فرهنگ توحید محوری و عینیت خدا در نظام اجتماعی، حاکمیت فرهنگ ولایی در جامعه، جریان فرهنگ آخرت‌گرایی در نظام اجتماعی، ایجاد عقلانیت مبتنی بر فرهنگ دینی در نظام اجتماعی، حاکمیت فرهنگ قدسی در جامعه، گسترش تعالی فرهنگی در جامعه، گسترش فرهنگ آزادی و امنیت روانی در جامعه، حاکمیت فرهنگْ به مثابه امانت و مسئولیت الهی، گسترش فرهنگ شایسته‌سالاری در جامعه، جریان کنش‌های فرهنگی ارزشی در نظام اجتماعی، جریان حاکمیت قوانین دینی در جامعه، حضور هدفمند اراده و کرامت انسانی در نظام فرهنگی جریان فرهنگی مبتنی بر ایمان در جامعه، به جامعه است. و نیز تأثیرات تمدنی همچون حاکمیت یک نوع تمدن دین‌گرا، آخرت‌گرا و معناگرا؛ عینیت یافتن تمدن خدا‌ محور و حکومت ولی خدا در جامعه؛ گسترش تمدن مبتنی بر عقلانیت دینی، علم دینی و تمدن مبتنی بر یک نوع انسان الهی است. ابزار گردآوری اطلاعات تحقیق؛ فیش، بانک‌های اطلاعاتی، نرم‌افزارهای پژوهشی و اینترنت بوده و روش تحقیق، تجزیه و تحلیل و تبیین داده‌ها است. زیرا اول داده‌های منابع و اطلاعات کتابخانه‌ای توسط فیش گردآوری و بعد از دسته‌بندی، و قرارگرفتن هر یک از داده‌ها در فصول متناسب، به تحلیل آنها پرداخته شده است.

واژگان کلیدی
سیره معصومان(ع)، استحکام خانواده، مبانی استحکام، عوامل استحکام، مبانی الهیاتی، مبانی انسان‌شناختی، مبانی ارزش‌شناختی، عوامل نگرشی، عوامل ارزشی، عوامل رفتاری، آثار فرهنگی و آثار تمدنی.