گزارش جلسه دفاع پایان‌نامه سرکار خانم مهرناز افشارپور
۱۰ دی ۱۳۹۹
به حول و قوه الهی جلسه دفاع پایان‌نامه سرکار خانم مهرناز افشارپور، مقطع کارشناسی‌ارشد، رشته مدرسی معارف اسلامی گرایش مبانی نظری اسلام پنجشنبه ۲۹ آبان ۱۳۹۹ ساعت ۱۲:۳۰ در دانشگاه معارف اسلامی برگزار گردید.
موضوع پایان‌نامه: بررسی تطبیقی نمادین و رمز وارگی زبان قرآن از منظر علامه طباطبایی و مرحوم استاد معرفت.
استاد راهنما: جناب آقای دکتر ابوذر رجبی.
استاد مشاور: حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر حسن پناهی آزاد .
استاد داور: حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر کامران اویسی،
جلسه دفاع، پس از قرائت چند آیه از کلام‌الله مجید و اعلام برنامه توسط استاد محترم راهنما شروع و سپس دانشجو به ارائه گزارشی از پایان‌نامه پرداخت.
در ادامه داوران محترم نظراتشان را مطرح نمودند و بعد دانشجو و اساتید محترم راهنما و مشاور به دفاع از رساله پرداختند. و سپس اساتید برای نمره دانشجو به شور نشسته و بعد از آن صورتجلسه توسط استاد محترم راهنما قرائت و در آخر سوگندنامه توسط دانشجو خوانده شد.
چکیده رساله
«زبان نمادین»، از جمله رهیافت های فیلسوفان دین در بررسی متون دینی است که در قرن بیستم توسط «پل تیلیش» با تقریری فلسفی و رویکردی نو ارائه شد. این دیدگاه معتقد است به دلیل تعالی الهیات و نارسایی زبان بشر در درک و تبیین حقایق دینی، به جزء گزاره «خدا صرف الوجود است»، تمامی گزاره های آن ماهیت نمادین دارند که همواره به امری ماوراء خود اشاره می‌کنند. این نمادها نیازمند رمز گشایی هستند و تحلیل آنها فقط در گذر از شناخت مفاهیم فلسفی امکان پذیر است، بنابراین الفاظ، هیچ گاه معنای معهود و عرفی خود در متون دینی را نخواهند داشت و برای عامّه مردم معرفت بخش نخواهند بود. چنین رویکردی از زبان دین فقط اختصاص به کتب عهدین نداشته و به زبان قرآن نیز تسرّی کرده است، به گونه ای که اغلب اندیشمندان حوزه تفسیر و کلام، همواره درصدد تحلیل و پاسخ گویی به آن بوده اند.
موضع علّامه طباطبائی و استاد معرفت به عنوان دو متفکر بزرگ حوزه علوم قرآن، همواره مورد توجه و تأمل بوده است. ایشان در این رابطه معتقدند که زبان دین به طور عام و زبان قرآن به طور خاص معرفت بخش و قابل درک است، هم برای عامه مردم و هم برای خواص؛ زیرا دین به دلیل رسالتی که برعهده دارد، دارای کارکردی حداکثری است و سعادت انسان در دنیا و آخرت را تضمین می‌کند. از این رو انسان برای بهره گیری از آن، باید قدرت بر علم به آن به نحو مُصیب را دارا باشد.
از سوی دیگر ایشان به پشتوانه روایات رسیده از ائمّه(ع) معتقدند که الفاظ قرآن علاوه بر معنای ظاهری دارای معانی باطنی نیز هستند و هر دو معنا در ارتباط با یکدیگرند. اگرچه این ایشان در تبیین نحوه دلالت الفاظ بر این معانی با یکدیگر اختلاف نظر دارند. بنابراین می‌توان گفت که به نحوی هر دو اندیشمند معتقد به زبان نمادین هستند، زبانی که الفاظ به معنایی ماوراء نیز اشاره دارد، امّا در عین حال معنای حقیقی خود را نیز حفظ کرده است و هر دو معنا قابل درک و شناخت برای انسانهاست. چنین تقریری از زبان نمادین در تضاد با تقریر تیلیش از نمادگرایی زبان دین است.
واژگان کلیدی
زبان دین، زبان قرآن، زبان نمادین، زبان نمادین علامه طباطبائی، زبان نمادین آیت الله معرفت.
