گزارش جلسه دفاع پایان‌نامه سرکار خانم زهرا آذرباد

گزارش جلسه دفاع پایان‌نامه سرکار خانم زهرا آذرباد

۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۱

به حول و قوه الهی جلسه دفاع پایان‌نامه سرکار خانم زهرا آذرباد، مقطع کارشناسی‌ارشد، رشته مدرسی معارف اسلامی گرایش تاریخ و تمدن اسلامی سه شنبه ۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۱ ساعت ۱۴ در دانشگاه معارف اسلامی برگزار گردید.
موضوع پایان‌نامه: وضعیت علوم انسانی غیراسلامی ؛ تاریخ‌نگاری در ایران (قرن ۱۳).
استاد راهنما: جناب آقای دکتر محمد نصیری.
استاد مشاور: جناب آقای دکتر سامانی.
استاد داور: حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر یدالله حاجی‌زاده باب تنگلی.
جلسه دفاع، پس از قرائت چند آیه از کلام‌الله مجید و اعلام برنامه توسط استاد محترم راهنما شروع و سپس دانشجو به ارائه گزارشی از پایان‌نامه پرداخت.
در ادامه داوران محترم نظراتشان را مطرح نمودند و بعد دانشجو و اساتید محترم راهنما و مشاور به دفاع از رساله پرداختند. و سپس اساتید برای نمره دانشجو به شور نشسته و بعد از آن صورتجلسه توسط استاد محترم راهنما قرائت و در آخر سوگندنامه توسط دانشجو خوانده شد.

 

چکیده پایان‌نامه
از زمانی که انسان در پی ثبت وقایع تاریخی برآمد، تاریخ‌نگاری نیز بوجود آمده و انسان همواره در ادوار مختلف تاریخی به رشد و تکامل این علم افزوده است. به همین منظور بررسی وضعیت علوم انسانی غیر اسلامی از جمله علم تاریخ‌نگاری در قرن ۱۳ از جمله مباحث مهم و پیش‌رو در حوزه تمدن پژوهی بحساب می‌آید. زیرا تاریخ‌نگاری بعنوان یکی از ابعاد فرهنگ و تمدن بشمار می‌رود و بدون دسترسی به تاریخ و همچنین انواع دانش و علوم و هنرهایی که در تمدن ظهور و بروز پیدا کرده، شناخت و آشنایی با ابعاد مختلف فرهنگ و تمدن یک قوم و ملت، ممکن نخواهد بود. به لحاظ اهمیت و ضرورت، بررسی وضعیت علوم انسانی غیر اسلامی (تاریخ‌نگاری) در قرن ۱۳ بسیار حائز اهمیت می‌باشد چرا که تاریخ‌نگاری در این دوره دچار تحول گردید و صورت متفاوتی را نمایان ساخت. آثار تاریخ‌نویسی و وقایع‌نویسی عصر قاجار را از حیث کمی نمیتوان با آثار تاریخ‌نویسی دیگر دوره‌های تاریخی ایران مورد مقایسه کرد. همچنین جریان تاریخ‌نویسی عصر قاجار به لحاظ کیفی نیز متفاوت از سرگذشت تاریخ‌نویسی ایران است. لذا بررسی تاریخ‌نگاری در این دوره بسیار مهم می‌باشد.
در پژوهش حاضر به وضعیت علوم انسانی غیراسلامی (تاریخ‌نگاری) در عصر قاجاریه پرداخته شده است. ابتدا پیشینه و گونه‌های علوم تاریخ‌نگاری و گزیده‌ای از منابع آنها پیش از قاجاریه مورد بررسی قرار گرفته است، و سپس وضعیت این علوم و گونه‌های تاریخ‌نگاری و عوامل مؤثر در پویایی آن و همچنین معرفی دانشمندان این علوم در دوره قاجاریه و نوآوری و ابداعات ایشان به روش توصیفی ـ تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته است. دستاوردهای تحقیق حاضر این است که برای شناخت فرهنگ و تمدن اسلامی و نقش اندشمندان مسلمان در تمدن‌سازی اسلامی، نیاز به شناسایی دانشمندان در زمینه علوم انسانی غیراسلامی (تاریخ‌نگاری) وجود دارد. و جمع‌بندی این پژوهش اینگونه بود که از ابتدای تشکیل حکومت قاجاریه تا پایان این سلسله در عرصه تاریخ‌نگاری، مؤلفه‌‏هایی که باعث تغییرات تدریجی در محتوای متون دوره قاجاریه شد عبارت‌اند از: ۱. تغییر و تحول تدریجی در بسترهای اجتماعی ـ فرهنگی ایران دوره قاجار، ۲. توسعه تاریخ ‏نویسی محلی و سلسله‏ای در راستای ثبت مسائل و موضوعات جدید قرن سیزدهم قمری و رشد خودآگاهی مورخان از ماهیت تحولات دنیای بیرونی. ۳. طرح موضوعات جدید بر مبنای الگوپذیری از سنت‏های نوشتاری موجود در تاریخ‏های نو. ۴. گرایش به ساده‏نویسی در متن بر مبنای تحولات صنعت چاپ و بسط مخاطبان، بوده است.

 

واژگان کلیدی
مورخان عصر قاجار، علوم انسانی غیراسلامی، حکومت قاجاریه، تاریخ‌نگاری دوره قاجاریه.

 

منبع خبر: واحد امور پایان نامه ها