گزارش جلسه دفاع پایان نامه جناب آقای عباس ملک نصب اردکانی

به حول و قوه الهی جلسه دفاع پایان نامه جناب آقای عباس ملک نصب اردکانی، مقطع کارشناسی ارشد، گرایش تاریخ و تمدن اسلامی چهارشنبه ۱۳۹۷/۱۱/۲۴ ساعت ۱۳:۳۰ در دانشگاه معارف اسلامی برگزار گردید

موضوع پایان نامه جناب آقای عباس ملک نصب اردکانی: تمدن در قرآن کریم (مطالعه موردی المیزان علامه طباطبایی (ره)).

استاد راهنما: جناب آقای دکتر دانش­کیا.

اساتید داور: جناب آقای دکتر میرمحمدی و جناب آقای دکتر سامانی.

جلسه دفاع، پس از قرائت چند آیه از کلام الله مجید و اعلام برنامه توسط استاد محترم راهنما شروع و سپس دانشجو به ارائه گزارشی از پایان نامه خود پرداخت.

در ادامه داوران/داور محترم نظرات خودشان را مطرح نمودند و بعد دانشجو و اساتید محترم راهنما و مشاور به دفاع از پایان نامه پرداختند. و سپس اساتید برای نمره دانشجو به مشورت پرداخته و بعد از آن صورتجلسه توسط استاد محترم راهنما قرائت شد.

چکیده
بررسی عوامل انحطاط تمدنها و دستیابی به علل پیدایی و شکوفایی تمدّن‌ در قرآن‌کریم به عنوان منبعی که اساساً در موضوع هدایت بشر نازل آمده است محقّقان در حوزۀ اندیشه تمدّنی را بر آن می‌دارد که در جهت دستیابی به نظرات اندیشمندان در حوزۀ تمدن بر مبنای طرح قرآنی، به مطالعۀ آثار و منابع، پرداخته و دیدگاه ایشان را در این زمینه مورد تجزیه و تحلیل قرار دهند. از این رو تفسیر المیزان، تألیفِ محقّق اندیشمند علامه طباطبایی در این پژوهش انتخاب شد تا ضمن استخراج نظر یکی از متفکّران مسلمان به آرایی دست یافته شود که با ملاحظه پیچیدگی‌های جهان معاصر، آخرین دستاوردهای تفسیری عصر جدید در رابطه با مطالعات پایه‌ای تمدّن در قرآن‌‌کریم مورد بررسی قرار گیرد. در پژوهشِ حاضر، بنابر جستجوی کتابخانه‌ای، «گردآوری اطلاعات» و «مورد‌کاوی» در تفسیر المیزان و دیگر منابعِ مرتبط در قالب ساختار فیش‌های مرتبط با موضوعِ تمدن در قرآن‌ انجام گرفته است و پس از آن تجزیه و تحلیل ابعاد مختلفِ مباحث بدست آمده، جهت ایجاد ارتباط میان مطالب و عناوین اصلی و فرعیِ تحقیق انجام پذیرفته و سپس متناسب با دیدگاهِ مؤلّف در هر مورد، مباحث توضیحی و بعضاً شواهد عینی تاریخی نیز مطرح گردیده است. بنابر مطالعه‌ی تفسیر المیزان بدست آمد که مؤلّف، نقش ویژۀ اجزاءِ فرهنگ در پایداری تمدن بر مبنای طرحِ قرآنی را به خوبی مورد بررسی قرار داده‌ و عناصر و ارکان تمدّن در آموزه‌های قرآنی را به روشنی‌ ارائه می‌دهند. مؤلف ‌المیزان استقرار پایدار تمدّن بر مبنای طرح قرآنی را در گرو شناخت و تبیین ویژگی‌های متمایز آموزه‌های تمدن‌سازِ آن می‌داند که مشتمل است بر نگرش توحیدی به عنوان اساس و پایه‌ی آموزه‌های تمدن‌ساز، جاودانگی آموزه‌ها، سادگی‌آموزه‌ها، جهانی بودن و اهتمام بر ایجاد اعتدال در نگرش میان دنیا و عقبی و نیز اهتمام ویژه بر روابط اجتماعی سازنده و پایدار. از طرفی دیگر عوامل شکوفایی تمدّن‌ها، أعم از عوامل دینی، عوامل اخلاقی، عوامل اجتماعی و عوامل اقتصادی، مبتنی بر آموزه‌های تمدن‌سازِ قرآن‌‌ مورد تبیین واقع شده-اند و در نهایت، تبیین علل و عوامل انحطاط تمدّن در ضمنِ طرح مصادیق و نمونه‌های عینی تاریخی در تفسیر المیزان مطرح ‌می‌گردد که عبارتند از عوامل اعتقادی، عوامل اخلاقی، عوامل اجتماعی، عوامل اقتصادی، عوامل انسانی و عوامل جدید (انحطاط معنوی غرب).

واژگان کلیدی
تمدّن، فرهنگ، جامعه، انحطاط تمدنها، شکوفایی تمدنها، تمدّن در قرآن.